Asociación Sociocultural Amigos de San Francisco de Asís (ASAFA) - Alumnos do Seminario Franciscano de Herbón
sábado, 21 de setembro de 2024
De campamento no Convento
Actividade aberta á mocidade
De campamento no Convento
No Convento de Herbón, a serenidade que predomina durante o resto do ano esvaece entre a primavera e o outono, dando paso a unha vibrante actividade, especialmente intensa nos meses de verán. A partir de maio, as instalacións acollen a máis de 500 persoas, que participan en campamentos e programas de convivencia xuvenil organizados tanto polo Concello de Padrón como por entidades doutros puntos da comarca. A beleza e singularidade do entorno natural do convento atrae tamén a grupos organizados por axencias de turismo e asociacións xuvenís de toda Galicia e incluso de fóra.
O convento dispón de completas e amplas instalacións que se adaptan perfectamente ás necesidades destes grupos. Conta con tres grandes salas para durmir en literas, ademais dun espazo exterior onde algúns participantes optan por acampar. Os monitores dispoñen de cuartos propios, e hai baños amplos e ben equipados, xunto a dúas cociñas. O comedor, cunha capacidade de ata 250 persoas, é un dos espazos centrais, mentres que os salóns polivalentes facilitan a realización de actividades lúdicas e educativas.
A piscina ao aire libre é, sen dúbida, un dos grandes atractivos, especialmente nos días máis calorosos. Ademais, os rapaces poden desfrutar dun extenso patio para xogos, pistas deportivas e un pequeno monte que ofrece un paraxe natural ideal para excursións e roteiros. A variedade de actividades, como talleres, xogos, representacións teatrais e festas, converten o Convento de Herbón nun destino moi valorado polos organizadores.
A combinación entre un entorno natural privilexiado, instalacións confortables e unha ampla oferta de actividades fai deste lugar un espazo clave para a mocidade durante os meses estivais, favorecendo non só o lecer, senón tamén a creación de lazos sociais e o aprendizaxe en convivencia.
👉 Beneficio especial para socios de ASAFA
Os cativos vinculados aos socios de ASAFA, xa sexan fillos ou netos, desfrutan de condicións especiais, como unha redución nos custos e prioridade na reserva. A secretaría da asociación encárgase de realizar as xestións necesarias para os compañeiros interesados.
En 2015, Hospital Real, unha popular serie emitida
pola Televisión de Galicia, foi gravada en varios lugares históricos e naturais
de Galicia, destacando entre eles o Convento de Herbón e o Hostal dos
Reis Católicos en Compostela. Esta produción televisiva, ben acollida polo
público, combinaba misterio, aventura, romance e elementos históricos, o que
axudou a dar visibilidade ao patrimonio cultural do antigo Seminario
Franciscano situado nas beiras do Río Ulla.
A historia do convento
O Convento de Herbón foi fundado en 1396 por Frei Gonzalo
Mariño e Frei Pedro Nemancos en terreos doados polos cóengos de Iria Flavia.
Ata o ano 1700, foi un lugar de retiro para os frades, coñecido inicialmente
como convento de San Francisco e, posteriormente, como convento de San Antonio,
nome co que se lle coñece desde o século XVI.
A partir de 1701, o convento converteuse nun colexio de
misións, onde os relixiosos pasaban polo menos dous anos antes de partir
cara ás misións en América. Herbón funcionou como tal ata a desamortización
de 1835. Para adaptarse a esta nova función, o convento foi practicamente
reconstruído, cunhas obras que finalizaron en 1767.
O século XIX foi unha época turbulenta para o mosteiro. En
1809, sufriu o saqueo das tropas napoleónicas. Coa restauración
absolutista en 1814, e de novo en 1823, o convento foi utilizado como cárcere
para clérigos liberais. A desamortización de 1835 supuxo a exclaustración
dos frades, pero o convento foi salvado da ruína grazas á intervención do
Concello de Padrón, que o administrou ata 1865. O concello arrendaba o convento
e a horta por períodos de tres anos, coa condición de conservalo intacto e non
talar o bosque.
Durante vinte anos, o convento foi rexido polo Arcebispado
de Santiago, que estableceu alí un seminario menor. En 1885, os frades
regresaron a Herbón e, seis anos despois, fundaron o Seminario Franciscano,
dando comezo á súa historia como centro educativo, que rematou recentemente, en
1991.
Nas aulas do Seminario Franciscano de Herbón estudaron
milleiros de alumnos ao longo dos dous últimos séculos, a maioría deles
procedentes de Galicia, pero tamén de Asturias, León e Zamora.
O patrimonio do convento
A maior parte do convento data do século XVIII, agás o
claustro, o comedor dos frades e os dormitorios, que son anteriores. O edificio
está construído nun estilo austero e funcional, cunha notable ausencia
de elementos decorativos. No entanto, no interior consérvanse valiosos
retablos, esculturas e pinturas.
A igrexa, construída entre 1705 e 1722, é unha nave de cruz
latina con bóvedas de cantería sobre arcos de medio punto. Na sobria fachada
destaca o lucernario e o campanario. No interior, gárdanse pezas marabillosas,
como o órgano, datado na primeira metade do século XVIII e completamente
reformado en 1923, así como os seus nove retablos.
O retablo maior, obra de Xacinto Barrios, data de 1708 e
segue os canonees do barroco. Aquí atópanse as tallas de San Francisco e Santo
Antón, realizadas por Xosé Gambino, un dos grandes mestres do rococó
galego, quen en Herbón creou algunhas das súas obras mestras. Os
retablos da Dolorosa, da Virxe de Guadalupe, de San Diego, de San Francisco e
de San Luís tamén son do século XVIII. No século seguinte, en estilo
neoclásico, talláronse os retablos do Sagrado Corazón e da Virxe de Fátima. O
retablo de San Bieito é unha adaptación de 1972 dun retablo anterior.
A parte máis antiga do convento é o claustro, que data de
1629, cunha reforma realizada no século seguinte. É de estilo renacentista,
moi sinxelo, cun cruceiro no centro do patio e unha serie de retablos nas súas
alas, entre os que destaca o do Sagrado Corazón, de estilo barroco. A
sancristía é un dos espazos máis notables, coa súa peculiar bóveda esquifada.
Outros elementos destacados do convento, todos eles do século XVIII, son o
segundo claustro, o comedor, a sala gardanal e a imaxe de San Francisco
"botando auga polo peito", situada no adro da igrexa.
No espazo natural das cinco hectáreas que abrangue o convento de Herbón, medra unha palmeira datileira (Phoenix dactylifera) plantada en 1900, que está incluída no Catálogo Galego de Árbores Senlleiras co código 66A.Segundo algúns
documentos antigos, esta árbore é sucesora doutras que existiron no mesmo
lugar, na súa orixe histórica traídas desde Palestina polo frade Juan Rodríguez
de Padrón na Idade Media.
Intervención de Rodríguez Dacal na estrea da nova palmeira
No verán de 2010, coincidindo co encontro anual, os antigos
alumnos do Seminario Franciscano de Herbón fixemos posible, grazas ás nosas
aportacións económicas, a plantación dunha nova palmeira datileira para
completar a parella orixinal do xardín do convento. A outra palmeira
desaparecera na década dos anos cincuenta debido a un gran temporal de chuvia e
vento en 1952. Esta nova plantación foi realizada co asesoramento do botánico Carlos Rodríguez Dacal.
As árbores senlleiras son aquelas que, polas súas
características extraordinarias, destacan sobre o resto. Estas particularidades
poden referirse á súa idade, tamaño ou outra “rareza” que converte ao exemplar,
ou grupo de exemplares, en auténticas reliquias botánicas. En Galicia contamos
con numerosos exemplos deste tipo de árbores, que non necesariamente son
autóctonas. Moitas delas atópanse en xardíns, onde engaden un valor especial ao
contorno.
Estas árbores senlleiras están protexidas pola súa inclusión
no Catálogo Galego de Árbores Senlleiras, regulado polo Decreto 10/2015, do 22
de xaneiro, que modifica o Decreto 67/2007, do 22 de marzo. Esta protección
legal garante, en principio, a súa conservación. As árbores e formacións
senlleiras incluídas no catálogo considéranse protexidas a todos os efectos, o
que implica a prohibición de calquera acción que poida afectar negativamente a
súa integridade, saúde ou aparencia. Ademais, esta protección esténdese ao seu
ámbito inmediato, e os propietarios, contarán con axuda oficial
para o seu coidado.
Participación dos exalumnos no acto da palmeira en 2010
A Horta e o Bosque
O convento de Herbón está rodeado por unha muralla de 825
metros de lonxitude, que case circunda por completo os seus terreos. Dentro
deste espazo atopamos, ademais das construcións, un extenso terreo de horta,
verxel e bosque.
Na horta do convento medraron os primeiros pementos de
Herbón. Sábese que foron os frades quen trouxeron de América unha
especie de “guindilla” que se adaptou a estas terras, transformándose no famoso
pemento de Herbón. Desde aquí, o cultivo estendeuse ás leiras dos veciños, que
aínda hoxe seguen cultivando esta variedade con éxito. Herbón foi tamén un dos
primeiros lugares de Galicia onde se cultivou a pataca.
Destaca, ademais, unha grande masa de árbores frondosas,
principalmente carballos e sobreiras, que medran no perímetro da propiedade conventual.
O Camiño Portugués de Santiago é unha das rutas máis
transitadas por milleiros de peregrinos cada ano. Comeza en Lisboa, e os seus
dous principais puntos de partida son Porto e Tui.
Ademais do trazado
tradicional, conta cunha variante que discorre pola costa.
En Padrón comeza a penúltima etapa do Camiño Portugués, un
lugar especialmente simbólico, xa que segundo a tradición xacobea, aquí arribou
o corpo do Apóstolo Santiago.
Entre as opcións de aloxamento dispoñibles para os
peregrinos destaca o Albergue do Convento de Herbón, reservado exclusivamente
para aqueles que contan coa credencial de peregrino.
Este espazo, tranquilo e
acolledor, é ideal para descansar e reflexionar durante a xornada no Camiño.
Rodeado de máis de dez hectáreas de xardíns, bosques e hortas, inclúe os
cultivos dos famosos pementos de Herbón.
Operativo desde o ano 2009 e xestionado pola Asociación
Galega de Amigos do Camiño de Santiago, o albergue está aberto dende o inicio
de abril ata finais de outubro.
Dispón de capacidade para unhas trinta persoas
en dormitorios compartidos, e ofrece os servizos básicos para acoller aos
camiñantes en espazos confortables.
Opinión de peregrinos sobre a experiencia
O horario de chegada está establecido entre
as 16:00 e as 22:00 horas, e os peregrinos son atendidos por hospitaleiros
voluntarios.
As ceas e os almorzos comunitarios non teñen un prezo fixo,
senón que se realizan en base a donativos voluntarios dos usuarios.
Ademais, ás
20:00 horas celébrase unha misa seguida da bendición do peregrino.
Desde o pasado 1 de abril ata o próximo 31 de outubro de
2024, todas as persoas interesadas poden participar, de forma gratuíta, nas
visitas guiadas ao Convento Franciscano de Herbón.
Estas visitas teñen lugar
todas as semanas, de luns a sábado, a partir das 18:30 horas, cunha duración
aproximada de unha hora, aínda que adoitan prolongarse.
Vista aérea do Convento (video)
Para concertar visitas de grupos ou obter máis información,
pódese chamar ao teléfono 666 174 428.
Pulsar sobre as fotos para ver a tamaño natural
As visitas son guiadas por Juan Ramón Martínez Vecino,
antigo alumno do Seminario Franciscano de Herbón e actual secretario de ASAFA,
a entidade sociocultural que nos dota de personalidade xurídica. Juan Ramón
colabora voluntariamente en múltiples labores a favor do Convento e na
preservación da memoria dos seminaristas que alí estiveron. Durante o
percorrido, acompaña ás persoas cun relato ameno e didáctico sobre a historia
de cada recuncho deste mosteiro, declarado hoxe en día Ben de Interese Cultural
galego.
.png)
.png)
.png)
